NCDs Reality ตอนที่5 :แผนการเปลี่ยนแปลง
หลังจากที่อาสาสมัครทั้ง 6 คน ได้รู้จักและเข้าใจกับโรค NCDs กันแล้วอย่างเต็มเปี่ยม ในครั้งที่แล้ว NCDs Reality ตอนที่4 ครั้งนี้ก็ถึงเวลาที่พวกเขา จะต้องพบกับผู้เชี่ยวชาญด้านการปรับพฤติกรรม เพื่อกลับมาทบทวนอีกครั้ง ว่าแต่ละคนนั้น จะเตรียมการวาง ” แผนการเปลี่ยนแปลง ” ของตัวเองอย่างไร พวกเขาจะทำได้ตามแผนหรือไม่ ลองติดตามกันเลย
สรุป NCDs Reality ตอนที่5 : แผนการเปลี่ยนแปลง
(ถอดความให้สำหรับคนที่ไม่มีเวลาดูคลิป 50 นาที หรือดูคลิปไม่ได้นะคะ)
“อยากเลิกกินขนมหวาน ของทอด ขนมขบเคี้ยว”
“อยากให้ไขมันหน้าท้องลด หาเวลาออกกำลังกายมากขึ้น อยากทำชีวิตให้ดีกว่านี้”
“แต่เปลี่ยนแปลงไม่ได้ เพราะอะไร”
“ใจพร้อมมั้ยล่ะ”
“ตื่นมาก็ว่าพร้อมนะ แต่ห้ามใจไม่ได้ซํกที”
“แสดงว่ายังขาดแผน”
“จะเปลี่ยนแปลงต้องมีแผนหรอ?”
ทำทั้งทีต้องมีแผนกันหน่อย เรียกว่า “แผนการเปลี่ยนแปลง”
.
ทุกคนอยากเปลี่ยนแปลงให้ดีกว่าเดิมด้วยกันทั้งนั้น อยากลดความอ้วน เลิกกินขนมหวาน เลิกกินเค็ม อยากเลิกเหล้า แต่ลงมือทำแล้ว ก็ใช่ว่าจะทำได้ง่ายๆซะเมื่อไหร่ ครั้งนี้เป็นวันพบผู้เชี่ยวชาญ นพ.ประเวช ตันติพิวัฒนกสกุล นายแพทย์ผู้ทรงคุณวุฒิกรมสุขภาพจิตได้ให้คำแนะนำว่า
ทุกคนคงจะสัมผัสได้ถึงส่วนหนึ่งในใจของเรา คือทุกคนอยากจะมีชีวิตที่ดีขึ้นกว่าที่เป็นอยู่ ไม่ว่าจะเป็นเพื่อน พี่น้อง ญาติของเราเอง ทุกๆคนจะมีโจทย์ มีประเด็น ที่อยากทำให้ชีวิตตัวเองดีขึ้นทั้งนั้น แต่หลายคนก็ทำไม่ได้อย่างที่หวัง ที่คนเราเปลี่ยนไม่ได้เนี่ยะ เพราะ มันเป็นความเคยชิน ในการทำอะไรที่ไม่ต้องคิด ทำไปอัตโนมัติ
วงจรความเคยชิน คือ ทำซ้ำโดยอัตโนมัติ วันนี้ลองมาสัมผัสกับส่วนนี้ในใจเรา ส่วนที่เราต้องการทำชีวิตของเราให้ดีขึ้น แล้วลองสัมผัสกับใจดูว่า มันอยู่ตรงไหนในตัวเรา แล้วให้เขียน “แผนการเปลี่ยนแปลง”ของแต่ละคนขึ้นมา โดยตั้งคำถามไว้ดังนี้
1. ตั้งเป้าหมาย ฝึกการตั้งเป้าหมายที่เหมาะสม หัวใจสำคัญคือ ต้องเป็นรูปธรรม วัดผลได้ ไม่ต้องตั้งเป้าสูง ให้มีความสำเร็จในก้าวเล็กๆ ให้ความสำเร็จแค่ก้าวเล็กๆนี้กลายเป็นกำลังใจให้ก้าวต่อไปได้ อุปสรรคสำคัญของการทำไม่สำเร็จคือ เราตั้งเป้าสูง ทำเกินตัว พอทำไม่สำเร็จก็เกิดความท้อ รู้สึกล้มเหลว แล้วก็คิดว่าตัวเองไม่มีทางทำได้หรอก มันก็ส่งผลให้ทำไม่สำเร็จจริงๆ
2. จัดสิ่งแวดล้อม ด้วยการปรับเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมที่เคยชิน ให้เอื้ออำนวยต่อการเปลี่ยนพฤติกรรมใหม่
3. หาคนช่วย เป็นคนที่ช่วยสร้างแรงบันดาลใจ ช่วยให้เราสร้างพฤติกรรมใหม่ได้
4. เติมความรู้และทักษะ หาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับด้านโภชนาการ และการออกกำลังกาย รวมถึงวิธีการจัดการกับความเครียด
5. เลือกคำพูดสร้างพลัง คำอะไรก็ได้ ที่เราสามารถเชื่อมโยงกับแรงจูงใจลึกๆ ว่าเราต้องการอะไรในชีวิต สิ่งสำคัญในชีวิตคืออะไร เมื่อได้เชื่อมโยงความรู้สึกนั้นแล้ว จะมีพลังในการเปลี่ยนแปลงที่จะฝืนความเคยชิน
6. ให้รางวัลตัวเอง เมื่อทำสำเร็จในเบื้องต้นก็หารางวัลให้ตัวเองด้วย
.
คุณ วัฒนชัย ลิ้มสวัสดิ์ (อุ้ย) อายุ 28 ปี ติดเหล้า
“เป็นคนกินเหล้าเยอะ กินแทบทุกวัน” “ถามว่าอยากลดน้ำหนักมั้ย ก็อยากลดมานานแล้ว ตั้งแต่เริ่มอ้วนเลย แต่ก็คิดว่าอายุเรายังไม่เยอะ เดี๋ยวก็ยังลดได้ เคยอ่านในอินเตอร์เน็ท ในหนังสือ เขาบอกว่า ถ้าอายุขึ้นเลขสามแล้วจะลดยาก แต่นี่เรายังไม่ถึง เลยคิดว่า เดี๋ยวใกล้ๆค่อยลด มันก็เลยมาถึงตอนนี้ก็จะเลขสามแล้ว แต่ก็ยังทำไม่ได้”
1.เป้าหมาย คือ จะงดกินเหล้าเป็นเวลา 1 อาทิตย์
“ผมมีข้ออ้างที่จะกินเสมอ แต่ก็น่าจะมีข้ออ้างที่จะปฏิเสธได้เหมือนกัน”
ทีมงานแอบถ่ายตอนเพื่อนมาชวนกินเหล้า บอกว่า “เฮ้ย…เดี๋ยวเลี้ยงเอง ไปเหอะ”
คุณอุ้ยปฏิเสธอย่างเสียดายว่า “ต้องพาแฟนไปธุระ” เพืื่อนก็บอกว่า “ไว้วันหลังก็ได้” คุณอุ้ยก็บอกว่า “ไม่ใช่แค่ธุระหรอก เรื่องสุขภาพด้วย ช่วงนี้สุขภาพไม่ค่อยดี” โอเควันแรกผ่าน
วันที่สาม เพื่อนๆชวนอีก ก็บอกว่า “อยากไปอยู่นะ แต่ช่วงนี้กำลังรักษาสุขภาพ ไปไม่ได้” เพื่อนๆชวนอีก “ไม่ไปจริงอ่ะ”
วันที่ห้า เพื่อนชวนอีกแล้วบอกว่า “ชุดเล็กก็ได้” คุณอุ้ยเลยบอกว่า “ชุดเล็กอีกแระ ชุดเล็กเดี๋ยวก็ไหลไปชุดใหญ่”
“ฮึ๊ย เป็นแผลแอลกอฮอล์ก็เช็ดทำความสะอาดได้ เป็นแผลในตับก็ต้องเอาแอลกอฮอล์เข้าไปล้างสิ”
เลยรวบรัดจบการสนทนาให้เร็วด้วยการ “โอเค ไว้เจอกันครับพี่”
วันที่เจ็ด เพื่อนชวนอีกแล้ว “เหล้ามันช่วยลดน้ำหนักได้นะ มันทำให้กินข้าวได้น้อยลงไง”
“งั้นผมขอกินข้าวดีกว่า”
2.จัดสิ่งแวดล้อม ตั้งรูปพ่อกับแม่ไว้ตรงหน้าจอคอมฯ
“ตั้งวอลเปเปอร์หน้าคอม เป็นรูปบ้านและพ่อแม่ จะได้คิดถึงคนที่อยู่ข้างหลังเรา เอาครอบครัว และพ่อแม่ มาเป็นที่ยึดเหนี่ยว มาเตือนสติ พออยากกินเหล้าปุ๊บ ก็จะเห็นรูปพ่อแม่ มันก็รู้สึกสร้างแรกกระตุ้น สร้างแรงจูงใจให้ผมดี”
3.หาคนช่วย ขอให้แฟนช่วยเตือน
ให้แฟนโทรตามกลับบ้าน /ให้น้องที่ทำงานช่วยเตือนบ้าง แฟนให้สัมภาษณ์ว่า “ดีใจค่ะ เดี๋ยวนี้แฟนกลับบ้านเร็ว ไม่ค่อยได้ไปกินเหล้าเหมือนแต่ก่อน”
4. เติมความรู้และทักษะ
“หาความรู้เกี่ยวกับโทษของเหล้าในอินเตอร์เน็ท อ่านประกาศความรู้ในโรคพยาบาลธัญญารักษ์ หามาได้ว่า 1 ใน 4 ของคนที่กินเหล้า จะเสียชีวิตเพราะเหล้า เลยคิดว่าถ้าเราเป็นหนึ่งในนั้น ถ้ากินเหล้าแล้วขับรถ เราก็เคยนะกินเหล้าแล้วหลับไปข้างถนน แต่ถ้าเปลี่ยนเป็นขับรถ เผลอหลับไปสามวินาที ชนข้างทาง ไปชนรถคันอื่นอีก”
5.. เลือกคำพูดสร้างพลัง
“เลิกเหล้า เลิกอ้วน ดูดี”
6. ให้รางวัลตัวเอง ซื้อมือถือใหม่
“คือปกติถ้ากินเหล้า ผมต้องจ่ายค่าเหล้าต่ำๆ วันละหกร้อยถึงหนึ่งพันบาท เงินแทบไม่เหลือเก็บ เลิกเหล้าน่ะมันได้แน่ คือ เงินเหลือ”
พอผ่านไป 7 วัน ก็ซื้อมือถือใหม่ได้จริงๆ เอามาอวดแฟน แล้วบอกว่าเดือนหน้าจะซื้อให้แฟนอีก
.
คุณเจน (ภรรยา) อายุ 33 ปี และคุณสุพิเชษฐ์ สุจารีรัตน์(สามี) อายุ 33 ปี รูปร่างอ้วน น้ำหนักเกิน
1.เป้าหมาย คือ ทานข้าวเช้าทุกเช้าที่ถูกหลักโภชนาการ 7 วันต่อเนื่อง
ครอบครัวนี้เฮฮามาก ตลกที่ตื่นตอนเช้า พ่อต้องเหนื่อยกับการทั้งดึง ทั้งดัน หิ้ว ลูกๆให้ตื่น กว่าจะแปรงฟัน ทำกิจวัตรเสร็จเล่นเอาเหนื่อยเลย ส่งลูกๆไปโรงเรียนเสร็จก็กลับมาทำกับข้าว เป็นอาหารสุขภาพทานได้ตามที่ตั้งใจ แล้วก็อัดคลิปตอนกินอาหารเช้าทุกวัน ให้ทีมงานด้วย
2.จัดสิ่งแวดล้อม หาภาพมื้อเช้าที่น่ากิน แปะไว้ในห้องครัว
3.หาคนช่วย ให้คุณย่าช่วยสรรหาเมนู
4. เติมความรู้และทักษะ
หาความรู้ว่าอาหารเช้าที่มีประโยชน์เขาทำกันอย่างไร
5. เลือกคำพูดสร้างพลัง
“เราจะสู้เพื่อครอบครัว”
6. ให้รางวัลตัวเอง อยากพาเด็กๆไปเที่ยวสวนสาธารณะให้อาหารปลา
.
คุณ ภูริวัจน์ ธรรมอัครวิทย์ (นัท) อายุ 34 ปี ติดบุหรี่
“เราก็อยากเลิกนะ ก็ตั้งใจว่าพรุ่งนี้จะเลิก แต่พอตื่นเช้ามา พฤติกรรมก็เหมือนเดิม เหมือนกับความหนักแน่นมันไม่มากพอ”
1.เป้าหมาย เลิกสูบบุหรี่ในบ้าน และเวลาที่อยู่กับแฟน เป็นเวลา 1 อาทิตย์
คุณนัทเขาตั้งใจจะเดินไปให้ไกลๆบ้านให้มากที่สุด เพื่อสูบบุหรี่ จะได้ไม่โดนเด็กและคนแก่ในระแวกนี้ด้วย “ไปที่โล่งๆดีกว่า” พอวันที่7 ทิ้งซองบุหรี่ไปเลย
2.จัดสิ่งแวดล้อม ติดแอร์ในบ้าน
“จะได้รู้สึกเกรงใจ คนในบ้าน จะได้ไม่เผลอสูบบุหรี่ในบ้าน”
3.หาคนช่วย ให้แฟนช่วยเตือน
แฟนให้สัมภาษณ์ว่า “มาร่วมรายการแล้วต้องทำให้ได้ ต้องทำให้เป็นตัวอย่าง” “ถ้าเป็นแต่ก่อนนะ จะพูดไม่ค่อยดี โกรธไม่พอใจ แต่เดี๋ยวนี้ไม่เป็น เราก็ไม่กดดันเขามาก แค่ให้กำลังใจเขา”
4. เติมความรู้และทักษะ มาหาความรู้จากหมอที่โรงพยาบาลธัญญารักษ์
5. เลือกคำพูดสร้างพลัง อยากอยู่กับแฟนไปนานๆ
แฟนให้สัมภาษณ์ว่า “เมื่อก่อนไม่คิดว่าจะเปลี่ยนได้นะ แต่ถ้าจะเปลี่ยนได้ ไม่ใช่แค่ตัวเราที่ดีใจ แต่คนในครอบครัวทุกคนก็พลอยดีใจไปด้วย”
คุณนัทบอกว่า “มันเป็นเรื่องเดียวที่แฟนเขาไม่ชอบในตัวเรา ถ้าเราเปลี่ยนตรงนี้ได้ ต้องได้แฟนกลับมาแน่ๆ”
6. ให้รางวัลตัวเอง
แฟนเอาของขวัญให้ เป็นแผ่นเสียง ที่คุณนัทเขาชอบมาก
.
คุณ ปัญจพล เพชรเกษม (มิ้ว) อายุ 29 ปี
คนนี้ขี้เล่นมาก แต่น่าจะได้ดีเพราะแฟนนี่แหละ
1.เป้าหมาย คือ กินกาแฟไม่ใส่น้ำตาล ใน 3 วัน
วันแรก ทำได้แบบฝืนๆ เพราะมันขมมาก วันที่สองให้แฟนลองชิมบ้างก็บอกว่า “อร่อยออกนี่”
“เห็นขนมปังทาเนยทาครีมหวานๆในตู้โชว์ ขนาดเป็นของปลอมยังอยากกินเลย เห็นคนเดินดูดน้ำหวานๆ น้ำลายมันก็มาอังอยู่ตรงเนี๊ยะ”
วันที่สาม ทนไม่ได้ ขอให้ทางร้านเติมน้ำเชื่อมให้หน่อย
ดังนั้นควรเริ่มจาก กาแฟหวานน้อยลงก่อน ให้ลิ้นปรับรสชาติจนชินเสียก่อน
2.จัดสิ่งแวดล้อม
ตั้งรูปพ่อ รูปแฟน(ดุมาก) และพี่เลี้่ยง บนหน้าจอมือถือ
3.หาคนช่วย ให้แฟนคอยเตือน ถ้าสั่งกาแฟใส่น้ำตาล
แฟนจะดุ แต่ไม่ด่า ใช้วิธีกระแนะกระแหน “กินเข้าไปสิ” แค่นี้ก็สะดุ้งแล้ว
4. เติมความรู้และทักษะ หาความรุ้เรื่องน้ำตาลในอินเตอร์เน็ท
“เขาบอกว่า น้ำตาล 1 ช้อนชา เท่ากับน้ำตาล 4 กรัม เมื่อก่อนชอบกินน้ำหวานๆที่เป็นขวดๆมาก พออ่านข้อมูลแล้วรู้สึกตกใจ อย่างชาเขียวขวดแช่เย็นตามร้านทั่วไป พลิกขวดดู โอ้วโห…น้ำตาล 49 กรัม หนึ่งช้อนชามี 4 กรัม แปลว่ามีน้ำตาล 12 ช้อนชา กินน้ำเปล่าดีกว่า”
5. เลือกคำพูดสร้างพลัง
“มันไม่ยาก ต้องทำได้”
6. ให้รางวัลตัวเอง
ไปกินข้าวกับแฟน ถ้าเรางดกาแฟได้จริงๆ คงเป็นความรู้สึกพิเศษที่รู้สึกดี
.
คุณวีรานันท์ แต้ภิรมย์รัตน์ (ส้มโอ) อายุ 25 ปี
ส้มโอบอกว่า “เหนื่อยอ่ะ เลิกทำงานมาก็เหนื่อย” อาม่าของส้มโอเลยบอกว่า “วันที่ไม่ได้ทำงานก็ขี้เกียจเหมือนกันแหล่ะ”
1.เป้าหมาย ออกกำลังกายทุกวันวันละ 30 นาที ระยะเวลา 5 วัน
เริ่มวันแรกด้วยการไปเข้าคอสฟิตเนส คอสชกมวย
2.จัดสิ่งแวดล้อม ตั้งหน้าจอมือถือเป็นรูปตัวเองตอนผอม
3.หาคนช่วย
ให้แฟนโทรปลุกชวนกันไปออกกำลังกาย
4. เติมความรู้และทักษะ หาความรู้เรื่องการออกกำลังกาย เต้นแอโรบิค และการควบคุมอาหาร
5.. เลือกคำพูดสร้างพลัง ฉันต้องทำให้ได้
6. ให้รางวัลตัวเอง อยากซื้อกระเป๋าตังค์ใหม่
.
จ.ส.อ.ศาทิพ จิตร์แน่น อายุ 36 ปี
1.เป้าหมาย ออกกำลังกายด้วยการวิ่ง 4 รอบสนาม สัปดาห์ละ 4 วัน
แฟนบอกว่า “เมื่อก่อนเขาบอกว่าวิ่งแล้วหายใจไม่ทัน ถ้าทำได้จริงๆก็ดีสิ”
ถามว่ายากมั้ย “ก็ยากพอสมควรนะ”
2.จัดสิ่งแวดล้อม อัดรูปพ่อกับแม่เป็นขนาดใหญ่ใส่กรอบ
เพราะพ่อใส่ชุดนายทหารสัญญาบัตร เพราะตัวเองก็อยากเป็นแบบพ่อ
3.หาคนช่วย ให้ภรรยาช่วยเตือนสติ ช่วยบ่น
ภรรยาให้สัมภาษณ์ว่า “ต้องเน้นเสียง กระชากสีหน้านิดนึง”
“จะไปวิ่งกี่โมงน่ะ” ทำท่าหงุดหงิดใส่ ถ้าเห็นเขาขี้เกียจ กำลังจะนั่งที่นอน ก็พูดว่า ไปวิ่งเถอะนะ
“เดี๋ยวพี่ขอนอนหน่อยแป๊บนึง” แล้วก็จะไม่ไปแล้ว ก็เลยต้องใส่น้ำเสียงเลย “เฮ้ย…อะไรวะไหนว่าจะไปวิ่งไง” เขาก็จะไปเพราะรำคาญเสียงเรา
4. เติมความรู้และทักษะ ซื้อหนังสือเกี่ยวกับการออกกำลังกาย ด้วยท่าง่ายๆ
ภรรยาให้สัมภาษณ์ว่า “พี่ต้องขอโทษนะ พี่รักลูกมากกว่าไก่ แล้วก็สะอึกที่หมอพูดด้วย ว่าถ้าลูกคุณรับปริญญา แล้วไม่มีคุณอยู่ในวันนั้น จะคิดยังไง”
5.. เลือกคำพูดสร้างพลัง
“พ่อจะสู้เพื่อน้องปราบ”
6. ให้รางวัลตัวเอง พากันไปซื้อชุดว่ายน้ำ