เบส – อัลคาไลน์ – ด่าง

     บทความก่อนหน้านี้เกี่ยวกับ สมดุลกรด-ด่าง สุขภาพ บทความนี้จึงจะมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับคำว่า ” ด่าง ” กัน  แต่ถ้าได้อ่านในบทความภาษาไทย จะมีทั้งคำว่า “ด่าง”   “เบส”   และ “อัลคาไลน์” แล้วมันต่างกันอย่างไรเรามาดูกัน

เบส (Bases) กับ อัลคาไลส์ (Alkalis) ต่างกันอย่างไร

     เบส (Base) เป็นสารที่เมื่อทำปฏิกิริยากับกรดแล้ว สามารถลดภาวะกรดได้  เรียกว่าเป็นของตรงข้ามกันก็ได้  เบสส่วนใหญ่เป็นสารที่ไม่ละลายน้ำ  แต่ก็มีเบสบางชนิดที่ละลายในน้ำได้ เบสที่ละลายน้ำได้ เขาเรียกว่า อัลคาไล (Alkali)

• เช่น สารประกอบ copper oxide คือ เบส เพราะมันสามารถลดความเป็นกรดได้ แต่มันไม่ใช่ อัลคาไล (Alkali) เพราะว่ามันไม่สามารถละลายในน้ำได้
• แต่สารประกอบ Sodium hydroxide แม้ว่าจะเป็นเบสเหมือนกัน เพราะมันก็สามารถลดความเป็นกรดได้เช่นกัน แต่มันก็คือ อัลคาไล (Alkali) ด้วยเพราะว่ามันสามารถละลายในน้ำได้

สรุปก็คือ  อัลคาไล (Alkali) เป็น subset ของ เบส (Base) นั่นเอง  โดยที่ Bases ทุกตัว ไม่ใช่ Alkalis ทั้งหมด  ,แต่ Alkalis ทั้งหมดคือ Bases  แต่ในภาษาไทยจะเรียก “เบส” บ้าง “ด่าง” บ้าง ปนเปกันไป  ทำให้สับสนไม่น้อย เอาเป็นว่าสำหรับภาษาไทย ให้เข้าใจตรงกันว่า ถ้าไม่ได้กำลังเรียนเคมี เบส หรือ อัลคาไลน์ ก็หมายถึง ความเป็นด่าง

(ข้อมูลจาก bbc.co.uk)

.

Alkaline , Alkali  และ Alkalis ต่างกันอย่างไร

     ทีนี้หลายคนอาจสงสัย เกี่ยวกับคำศัพท์ 3 ตัว คือ Alkaline , Alkali  และ Alkalis มันแตกต่างกันอย่างไร

Alkali (คำนามเอกพจน์) แปลว่า ด่าง  อ่านว่า อัน-คา-ไล (ฟังเสียงอ่าน)

Alkalis (คำนามพหูพจน์) แปลว่า ด่าง อ่านว่า อัน-คา-ไล-ส_. (ไม่ใช่ อัน-คา-ลิส) (ฟังเสียงอ่าน)

Alkaline (คำคุณศัพท์ หรือคำที่ขยายนาม) แปลว่า เป็นด่าง คือต้องมีคำนามต่อท้ายเสมอ อ่านว่า (อัน-คา-ลาย-น_.) (ฟังเสียงอ่าน)

• เช่น อาหารที่เป็นด่าง (Alkaline foods)  , ถ่านอัลคาไลน์ (Alkaline battery)

.

กรด (Acid) กับ เบส (Base) ต่างกันอย่างไร

     เมื่อเข้าใจเกี่ยวกับคำศัพท์แล้ว ต่อมาขอรื้อฟื้นค่าความเป็น กรด-ด่าง กันเล็กน้อย ในทางเคมีจะมีทั้ง  “สภาวะกรด” และ “สภาวะด่าง”  ซึ่งมีระดับตัวเลขตั้งแต่ 0 – 14 มีหน่วยวัดเรียกว่า pH (Potential of Hydrogen ion) ซึ่งเป็นค่าที่แสดงความเป็นกรดและด่าง

สารละลายที่มีค่า pH ที่น้อยกว่า 7 ไปจนถึงเข้าใกล้ pH 0 จะเรียกว่า สารละลายที่มีภาวะเป็น “กรด”

สารละลายที่มีค่า pH ที่มากกว่า 7 ไปจนถึงเข้าใกล้ pH 14 จะเรียกว่า สารละลายที่มีภาวะเป็น “เบส” / “ด่าง”

สารละลายที่มีค่า pH เท่ากับ 7 จะเรียกว่า สารละลายที่มีภาวะเป็น “กลาง”

.

ตัวอย่างค่าความเป็น กรด-ด่าง ในอวัยวะ

น้ำเลือด จะมีความเป็นด่างอ่อนๆ ค่า pH ปกติ  7.35 – 7.45 ⁽¹⁾

กระเพาะอาหาร จะมีความเป็นกรดที่สูงมาก ค่า pH ปกติ 1.5 – 3.5 ⁽²⁾ เพื่อใช้ในการย่อยอาหาร

ปัสสาวะ จะมีความเป็นด่าง หรือกรด มากน้อยแค่ไหน ก็ขึ้นอยู่กับอาหารที่เรากินเข้าไป  ค่า pH ปกติ 4.6 – 8.0 ⁽³⁾

น้ำลาย ค่า pH ปกติ 6.2 – 7.4 ⁽⁴⁾

.

เรียบเรียง : ezygodiet.com